Η βομβιστική επίθεση της 12ης Δεκεμβρίου του 1969 στην Πιάτσα Φοντάνα στο Μιλάνο άφησε πίσω της 17 νεκρούς και 88 τραυματίες, σηματοδοτώντας την έναρξη της περιόδου «Στρατηγικής της Έντασης» στην Ιταλία. Οι ιταλικές μυστικές υπηρεσίες, σε μία προσπάθεια κατάπνιξης της αυξημένης αντιπολιτευτικής δραστηριότητας στη χώρα, καθοδήγησαν σειρά τρομοκρατικών ενεργειών, με τη βοήθεια ακροδεξιών ομάδων, κατηγορώντας αναρχικές ομάδες.
Τη 12η Δεκεμβρίου του 1969, η αιματηρή βομβιστική ενέργεια στην Αγροτική Τράπεζα της Πιάτσα Φοντάνα στο Μιλάνο κόστισε τη ζωή σε 17 ανθρώπους και τραυμάτισε άλλους 88. Την περίοδο πριν από τη βομβιστική επίθεση είχε αυξηθεί η αριστερή, αναρχική και συνδικαλιστική δραστηριότητα στην Ιταλία. Εργάτες και φοιτητές, αλλά και κοινωνικές ομάδες που οργανώνονταν για πρώτη φορά (ομοφυλόφιλοι, φεμινίστριες) πραγματοποιούσαν απεργίες, αυτομείωση τιμών και μαζικές καταλήψεις στέγης και στεκιών.
Το χορό των μεγάλων κινητοποιήσεων ανοίγουν τα συνδικάτα στις μεγάλες ιταλικές αυτοκινητοβιομηχανίες με τους εργάτες να αναστέλλουν τη λειτουργία των εργοστασίων ζητώντας μείωση του ωραρίου και αύξηση των μισθών. Την ενδυνάμωση του κινήματος δίνει η διασταύρωση των εργατικών αγώνων με τους φοιτητικούς τον Ιούλιο του 1969, που από τότε συγκροτούν κοινό αντικυβερνητικό μέτωπο. Το παρόν στους δρόμους δίνει και το αναρχικό κίνημα. Σύντομα ο αναβρασμός που απειλούσε τα θεμέλια της κυβέρνησης θα έπρεπε να κοπάσει. Κι αφού αυτό δεν θα γινόταν με υποχωρήσεις, έπρεπε να γίνει επιθετικά… Μία βόμβα και 17 νεκοί θα έβγαζαν την ηγεσία από τη δύσκολη θέση.
Οι αρχές έκαναν προσπάθειες κατάπνιξης αυτών των κινημάτων. Μετά την έκρηξη στην Πιάτσα Φοντάνα, την οποία ακολούθησαν την ίδια μέρα τέσσερις ακόμα επιθέσεις στη Ρώμη και το Μιλάνο, έγιναν πολυάριθμες συλλήψεις αναρχικών, καθώς οι εκρήξεις προβλήθηκαν από το κράτος ως ενέργεια αναρχικής τρομοκρατικής οργάνωσης. Μεταξύ των συλληφθέντων ήταν ο αναρχικός εργάτης σιδηροδρόμων Τζουζέπε (Πίνο) Πινέλι, γνωστός στην αστυνομία.
Ο Πινέλι κρατήθηκε παραπάνω από τις επιτρεπόμενες 48 ώρες στο τμήμα για ανάκριση. Τα ξημερώματα της 16ης Δεκεμβρίου μάρτυρες τον είδαν να πέφτει από παράθυρο του τέταρτου ορόφου και να χτυπά στο έδαφος. Οι αρχικές αντικρουόμενες εκδοχές της αστυνομικής ιστορίας προκάλεσαν την αμφισβήτηση της επίσημης εκδοχής περί «αυτοκτονίας» – ένας θάνατος που έγινε διάσημος από το έργο του Dario Fo «Ο Τυχαίος Θάνατος Ενός Αναρχικού».
Ο Πινέλι πέθανε στο νοσοκομείο Φαντεμπενεφρατέλι την ίδια νύχτα και οι Ιταλοί ακόμα θεωρούν το θάνατό του δολοφονία που δεν τιμωρήθηκε ποτέ. Ο αστυνομικός επιθεωρητής Λουίτζι Καλαμπρέζι που τον ανέκρινε θεωρήθηκε υπεύθυνος από την αριστερά, αλλά απαλλάχθηκε λόγω μη επαρκών στοιχείων.
Επί τρία χρόνια οι αστυνομικές αρχές επέμεναν να κατηγορούν ως υπεύθυνο για τη βόμβα τον αναρχικό Πιέτρο Βαλπρέντα, ο οποίος αργότερα απαλλάχθηκε. Η επίμονη εκστρατεία της Αριστεράς οδήγησε στην αποκάλυψη της ενοχής της νεοφασιστικής οργάνωσης «Νέα Τάξη», η οποία είχε διασυνδέσεις με ιταλικές μυστικές υπηρεσίες. Η καταδικαστική απόφαση για τα μέλη της «Νέας Τάξης» εκδόθηκε μόλις το 2005.
Η πολύνεκρη επίθεση σήμανε για την Ιταλία την έναρξη μίας περιόδου «Στρατηγικής της Έντασης» και κυβερνητικής συγκάλυψης, με τις μυστικές υπηρεσίες να καθοδηγούν τρομοκρατικές ενέργειες με τη βοήθεια ακροδεξιών-φασιστικών οργανώσεων, ενοχοποιώντας την αριστερά. Πολλές τρομοκρατικές επιθέσεις ακολούθησαν την πρώτη, με αποκορύφωμα την έκρηξη στο σιδηροδρομικό σταθμό της Μπολόνια το 1980, με 85 νεκρούς και εκατοντάδες τραυματίες. Επρόκειτο για τη μέχρι τότε μεγαλύτερη τρομοκρατική πράξη στην Ευρώπη τον 20ο αιώνα.
Οι βομβιστικές αυτές ενέργειες προκάλεσαν μεγάλη κοινωνική ένταση, καθώς πολλά στοιχεία έδειχναν ότι ήταν καθοδηγούμενες από ιταλικές μυστικές υπηρεσίες (όπως η SID), με κρατικές εντολές. Οι βόμβες δε, τοποθετούνταν στρατηγικά σε σημεία όπου θα προκαλούσαν θανάτους και όχι μόνο υλικές ζημιές. Διασυνδέσεις μεταξύ φασιστικών οργανώσεων και μυστικών υπηρεσιών είχαν αποκαλυφθεί, όπως και η ευθύνη τέτοιων οργανώσεων για πολλές από τις επιθέσεις, ωστόσο οι υπεύθυνοι δεν τιμωρήθηκαν ποτέ. Η οργανωμένη αυτή προσπάθεια καταστολής έχει αφήσει το στίγμα της όχι μόνο στην Ιταλία αλλά και παγκοσμίως.
Ακόμα και σήμερα, πολλές ενέργειες που αποδίδονται σε αναρχικές ομάδες αφήνουν υποψίες δεξιάς ή και κρατικής εμπλοκής, οι οποίες σπάνια έρχονται στο φως.
